Ο Ανατόμος Της Εικόνας

Τα αποσπάσματα των κειμένων που ακολουθούν, βρίσκονται ενσωματωμένα στο βιβλίο του Hans Bellmer "Η ανατομία της εικόνας" από τις εκδόσεις Άρκτος σε μετάφραση της Σώτης Τριανταφύλλου.

Ο Hans Bellmer γεννήθηκε στο Κατοβίτσε της Πολωνίας το 1902 από Γερμανούς γονείς. Εργάστηκε ως ζωγράφος, σχεδιαστής, χαράκτης, γλύπτης και τεχνίτης του assemblage. Μεταξύ αλλών, δημιούργησε την περίφημη κούκλα, ένα φετιχιτικό αντικείμενο με ικανότητες μεταλλαγής. Η Κούκλα-με-αρθρώσεις θεωρήθηκε ένα από τα πιο σαδιστικά αντικείμενα όλων των εποχών όταν, το 1935, δημοσιεύτηκαν για πρώτη φορά φωτογραφίες της στο περιοδικό των σουρεαλιστών Minotaure. Στη διάρκεια του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου, ο Μπέλλμερ βρέθηκε στις ΗΠΑ, φιλοξενούμενος, μαζί με τον Μπρετόν, τον Μπράουνερ, τον Σαρ, τον Τζαρά, τον Έρνστ και άλλους της Επιτροπής Αμερικανικής Βοηθείας στους Διανοούμενους που είχε θέσει στη διάθεση τους την έπαυλη Αιρ-Μπελ. Στα τέλη της δεκαέτιας του '40, σύχναζε μαζί με μια μεγάλη ομάδα σουρεαλιστών στο καφενείο της πλατείας Μπλανς στο Παρίσι. Στα σχέδια του επανερμηνεύει ακατάπαυστα τις ψυχοσεξουαλικές του εμπνεύσεις, κάτι που χαρακτηρίζει τη σουρεαλιστική ζωγραφική γενικότερα, όπως για παράδειγμα τον Νταλί. (Νεαρή παρθένα αυτοσοδομιζόμενη από την ίδια της την αγνότητα) ή τον Έρνστ (Η νύφη ξεγυμνώνεται ακόμα κι από τους μνηστήρες της). Στον Μπέλλμερ συναντάμε παρόμοιες μεταμορφώσεις- τόσο στις Κούκλες, που αποτελούν παιγνιώδεις συναρμογές διαφόρων μερών του ανθρωπίνου σώματος, όσο και στα χαρακτικά του. Σ' ένα τυπικό δείγμα της τέχνης του, μια κυρτωμένη γυναικεία μορφή κι ένας τεράστιος φαλλός συνδυάζονται με τέτοιο τρόπο ώστε οι όρχεις να μπορούν να θεωρηθούν και στήθη, ενώ η βάλανος κομμάτι των γλουτών. Ο Μπέλλμερ μας δίνει ωστόσο την αίσθηση ότι το θηλυκό έχει κακοποιηθεί κατά τη διάρκεια αυτών των μεταμορφώσεων, ότι η απώλεια της σωματικής του ακεραιότητας ταυτίζεται με την απώλεια της παρθενίας του. Ανάμεσα στα έργα του συγκαταλέγεται το αρθρωτό αντικείμενο με τον τίτλο Πολυβόλο που έχει δεχθεί τη θεία χάρη(1937), το περίφημο σχέδιο του με τον τίτλο Μικρή διατριβή περί ηθικής(1968), ενώ είναι χαρακτηριστική η εικονογράφηση που έκανε στο βιβλίο του Ζωρζ Μπατάιγ Ιστορία του Ματιού(1969). Ο Χανς Μπέλλμερ πέθανε το 1975.


Το έργο του Hans Bellmer "Η Διαστροφή":

Αναρωτιέται κανείς μερικές φορές αν οι δράκοντες των πρωτόγονων καιρών έχουν πεθάνει πραγματικά. (Ζίγκμουντ Φρόυντ: Ανάλυση που Τερματίζεται και Ανάλυση που Διαιωνίζεται, στην "Revue Francaise de Psychanalyse", 1939 σελ.1 Για τον Μπέλλμερ τα κοριτσάκια δεν είναι καθόλου καθησυχαστικά. "Δεν κατάφερνα πια να θεωρώ ασήμαντη την κρυψίνοια αυτών των χαριτωμένων κοριτσιών. Αυτό που αναδινόταν από τη σκάλα ή τη χαραμάδα της πόρτας, όταν έπαιζαν το γιατρό εκεί ψηλά στη σοφίτα(...), όλα αυτά μπορούσαν να πάρουν συλλήβδην τη μορφή μιας αποπλάνησης, να διεγείρουν την επιθυμία." Το έργο του Μπέλλμερ έχει σίγουρα φετιχικό χαρακτήρα. Οι ψηλοτάκουνες γόβες, τα μποτίνια, οι νάυλον κάλτσες είναι το πιο συχνό και φανερό σημάδι. Το φετίχ εμφανίζεται ως εξάρνηση(Verleugnung) της πραγματικότητας, μετά την τραυματική θέαση του γυναικείου φύλου. Η εξάρνηση συγκρατεί αυτό που παραμερίζει, υπάρχει, παράλληλα, πίστη στην πραγματικότητα της απουσίας του μητρικού πέους και πίστη στην πραγματικότητα της φαντασίωσης της παρουσίας του. Ο Φρόυντ μιλάει για he to and fro between disavowal and acknowledgement(το πέρα δώθε ανάμεσα στην εξάρνηση και την αναγνώριση). Το φετίχ είναι ο φαλλός της γυναίκας όπως τον έχει, δηλαδή απόντα. Ο στόχος του σουρεαλισμού τοποθετείται ανάμεσα στους ανοικτούς γλουτούς μιας γυναίκας οι γάμπες της οποίας, με τις μαύρες νάυλον κάλτσες, επαναλαμβάνονται και πολλαπλασιάζονται. Αγκαλιασμένες παίκτριες του ράγκμπυ, οπίσθια στηριγμένα στο τέλμα της ηδονής τους που ξεχειλίζει. Η οπή του πρωκτού που χάσκει, ανάμεσα στους ανοικτούς γλουτούς, μέσα στη σκιά, είναι εκείνη του ίδιου του Πιέρ Μολινιέ, δηλαδή ενός άνδρα, ενός μεταμφιεσμένου άνδρα, ενός άνδρα-γυναίκα που εκθέτει και κρύβει το φαλλό του.

Ν' αφοσιωθώ σε σένα σκληρέ, σε σένα, φίδι τριανταφυλλί, Ω, να θέλω να' μαι αίτιο, καλύψου, ο δρόμος τολμά άνοιξε, ω, τη ζαχαρωμένη...