Ο Γιούνγκ και η Λουτσία

1933.

Η Λουτσία παρουσιάζει τα πρώτα δείγματα σχιζοφρένειας.

Ο Τζόυς αρνείται να το παραδεχτεί.

Στην τρίτη και πιο επικίνδυνη κρίση της, μπρος στην επιμονή των φίλων του, δέχτηκε να εξεταστεί η Λουτσία από τον εχθρό του, δόκτορα Γιούνγκ.

Η απόφαση ήταν η χαριστική βολή για τον Τζόυς: Η Λουτσία είναι αθεράπευτα σχιζοφρενής!

Η αναφορά του Γιούνγκ που συνοδεύει την γνωμάτευση δόθηκε στην κυρία Μαρία Γιόλας:

"Η Λουτσία ταυτίζεται τόσο πολύ με τον πατέρα της και συχνά νομίζει πως είναι ο ίδιος ο πατέρας της. Εξάλλου, χρησιμοποιεί λέξεις, νεολογισμούς και εκφράσεις, που προέρχονται από το έργο του Τζόυς.

Εάν γνωρίζεται τη θεωρία μου για την anima,* η Λουτσία και ο Τζόυς είναι ένα κλασσικό παράδειγμα: Η Λουτσία είναι χωρίς αμφιβολία η Sa Femme Inspiratrice** και αυτό εξηγεί την πεισματώδη άρνηση του να παραδεχτεί την καταστασή της. Η δική του anima, ή ασυνείδητο, ή ψυχή, ήταν τόσο πολύ ταυτισμένη με τη δική της, που αν παραδεχόταν τη δική της θα έπρεπε να παραδεχτεί και τη δική του ψύχωση. Το ψυχολογικό του ύφος και στύλ, είναι σχιζοφρενικό, με τη μεγάλη διαφορά, πως ένας συνηθισμένος άνθρωπος δεν θα μπορούσε να βοηθηθεί με την γραφή και την ομιλία. Ενώ, ο Τζόυς το μπορεί και μάλιστα το εξελίσσει κινητοποιώντας όλες τις δημιουργικές του δυνάμεις. Έτσι κατάφερε και δεν ξεπέρασε το όριο.

Η Λουτσία δεν μπόρεσε, δεν είχε ούτε την ιδιοφυία του πατέρα, ούτε επίσης την τρομακτική πειθαρχία που η παιδεία του απαιτούσε. Έτσι, η ασυστηματοποίητη ιδιοφυία της κόρης θα παραμείνει θύμα της αρρώστιας της. Τέλος, η κόρη και ο πατέρας, ήταν δυο δύτες που έφτασαν στο βυθό του ποταμού. Ο ένας έμεινε για πάντα εκεί, ο άλλος κολύμπησε."

Τον ίδιο καιρό η Λουτσία έστειλε ένα γράμμα στον πατέρα της από τη Ζυρίχη, γραμμένο στα ιταλικά. Ο Τζόυς το μετάφρασε για τον Γιούνγκ:

"Πατέρα αγαπημένε,

Σ' αγαπώ πάρα πολύ. Ευχαριστώ για τον όμορφο κονδυλοφόρο. Η Ζυρίχη δεν είναι η χειρότερη πολιτεία στον κόσμο. Μπορεί μια μερα να πάμε μαζί στο Μουσείο, πατέρα. Νομίζω πως ξοδεύεις πολλά για μενα, πατέρα. Θαρρώ πως είχα μια πολύ όμορφη ζωή. Έχω κακομάθει. Και οι δυο πρέπει να με συγχωρέσετε. Πατέρα, εάν πρόσβαλλα ή έκανα κακό το ορκίζομαι σε εσένα και στον Ιησού, πως δεν είναι επειδή σε αγαπώ. Συγχώρεσε με δεν ξέρω τι λέω. Θέλω να ζήσω απλή ζωή, όπως τώρα, ίσως εάν είχα έναν σκύλο.*** Όλος ο κόσμος μας ζήλευε εμένα και τη μητέρα, γιατί εσύ είσαι τόσο σπουδαίος και τόσο μεγάλος. Κρίμα που δεν αγαπάς την Ιρλανδία, είναι μια όμορφη χώρα, εάν κρίνω από τις φωτογραφίες και από τις ιστορίες που άκουσα.

Ποιός ξέρει ποια τύχη μας περιμένει. Πατέρα, εάν ήταν να πάω αλλού, θα ήθελα να είναι μια χώρα που να σου ανήκει, πατέρα.

Δεν είναι αλήθεια αυτό, πατέρα;"

* βλέπε, επίσης, το asa-nisi-masa όνειρο του Guido στην εξαιρετική ταινία "otto e mezzo" του Felini.

** Η εμπνεύστρια γυναίκα του.

*** Η συγκεκριμένη φράση, κατά την άποψη μου, δεν είναι τόσο αθώα όσο φαίνεται. Ο Τζόυς φοβόταν πολύ τα σκυλιά.