[Ο ΜΕΓΑΣ] HANS DELBRUCK (1848-1929)- PART 2

Ο Ντελμπρύκ διαχώριζε τον πόλεμο σε δύο μορφές. Την πρώτη μορφή πολέμου την ονόμασε Niederwerfungsstrategie (στρατηγική της εκμηδένισης). Μοναδικός σκοπός ήταν η αποφασιστική μάχη και ο επικεφαλής στρατηγός εκαλείτο απλών να κρίνει αν, κάτω από τις δεδομένες συνθήκες, υπήρχαν οι πιθανότητες για μια τέτοια μάχη.

Τη δεύτερη μορφή στρατηγικής ο Ντελμπρύκ την αποκαλούσε άλλοτε Ermattungsstrategie (στρατηγική της εξουθένωσης) και άλλοτε ως στρατηγική των δύο πόλων. Εκείνο που τη διέκρινε από τη στρατηγική της εκμηδένισης ήταν το ότι η "Niederwerfungsstrategie είχε έναν μόνο πόλο, τη μάχη, ενώ η Ermattungsstrategie είχε δυο πόλους, τη μάχη και τους ελιγμούς μεταξύ των οποίων κυμαίνονταν οι αποφάσεις του στρατηγού." Στην Ermattungsstrategie, η μάχη είναι απλώς ένα από τα πολλά εξίσου αποτελεσματικά μέσα για να επιτευχθούν οι πολιτικοί στόχοι του πολέμου και ουσιαστικά δεν είναι πιο σημαντική από την κατάληψη εδαφών, την καταστροφή των καλλιεργειών ή του εμπορίου και τον αποκλεισμό. Η δεύτερη μορφή στρατηγικής δεν είναι μια απλή παραλλαγή της πρώτης ούτε κάποια υποδεέστερη μορφή της. Σε ορισμένες περιόδους της ιστορίας, λόγω πολλών παραγόντων ή του μικρού μεγέθους των στρατών, ήταν η μόνη μορφή στρατηγικής η οποία μπορούσε να εφαρμοστεί. Το έργο που επωμίζεται βάσει αυτής ο διοικητής είναι τόσο δύσκολο όσο κι αυτό που απαιτείται για την εφαρμογή της στρατηγικής της εκμηδένισης. Στην Ermattungsstrategie η διοίκηση, επειδή έχει στη διάθεση της περιορισμένα μέσα, πρέπει να αποφασίσει ποιό απ' όλα είναι το πιο πρόσφορο για την επίτευξη του σκοπού της, πότε θα δώσει τη μάχη, πότε θα κάνει ελιγμούς, πότε θα υπακούσει στο νόμο της "τόλμης" και πότε στο νόμο της "οικονομίας δυνάμεων". Μετά από προσεκτική μελέτη όλων των συνθηκών- των αντικειμενικών στόχων του πολέμου, των μάχιμων δυνάμεων, των πολιτικών επιπτώσεων και της προσωπικότητας του διοικητή των αντιπάλων- , ο στρατηγός πρέπει ν' αποφασίσει εάν ενδείκνυται ή όχι η μάχη.

Ανάμεσα στους μεγάλους στρατιωτικούς του παρελθόντος οι οποίοι ήταν στρατηγιστές της εκμηδένισης συγκαταλέγονται ο Αλέξανδρος, ο Καίσαρ και ο Ναπολέων. Όμως είχαν υπάρξει εξίσου μεγάλη στρατηγοί που είχαν εφαρμόσει την Ermattungsstrategie. Ανάμεσα σ' αυτούς ο Ντελμπρύκ κατέτασσε τον Περικλή, τον Βελισάριο, τον Βάλενστάιν, τον Γουσταύο-Αδόλφο και τον Φρειδερίκο το Μεγάλο η συμπερίληψη του οποίου ξεσήκωσε κύματα οργής από τους επικριτές του ιστορικού. Ο Ντελμπρύκ απάντησε πως τέτοιες απόψεις προσέφεραν πολύ κακές υπηρεσίες στον Φρειδερίκο. Εάν ο Φρειδερίκος άνηκε στους στρατηγιστές της εκμηδένισης πως μπορούσε να εξηγηθεί το γεγονός ότι το 1741, ενώ είχε υπό τις διαταγές του 60.000 άνδρες, απέφυγε να προσβάλλει έναν ήδη ηττημένο στρατό 25.000 μόνο ανδρών ή πως το 1745 μετά τη μεγάλη του νίκη στο Χόχενφρίντμπεργκ προτίμησε να καταφύγει σ' έναν πόλεμο ελιγμών*; Εάν έκρινε κανείς την ποιότητα ενός στρατηγού μόνο με βάση τα κριτήρια της Niederwerfungsstrategie, ο Φρειδερίκος θα έβγαινε υπερβολικά μειωμένος**. Όμως, η μεγαλοσύνη του Φρειδερίκου έγκειται στο γεγονός ότι παρόλο που είχε πλήρη συνείδηση πως οι πόροι του δεν ήταν αρκετοί ώστε να του δίνουν τη δυνατότητα να επιδιώκει τη μάχη με κάθε ευκαιρία, εντούτοις ήταν ικανός να κάνει αποτελεσματική χρήση όλων των άλλων στρατηγικών αρχών, προκειμένου να κερδίζει τους πολέμους του.

* Preussische Jahrbucher, 115 (1904), 348 κ.ε.

** Με τη μελέτη του Strategie des Perikles, ο Ντελμπρύκ έγραψε μια παρωδία που έδειχνε πως η εφαρμογή τέτοιων κριτηρίων στις εκστρατείες του Φρειδερίκου θα αποδείκνυαν τον Φρειδερίκο στρατηγό τρίτης κατηγορίας. Γι' αυτό και κατηγορήθηκε στην πρωσική βουλή για κακόβουλη προσβολή ενός εθνικού ήρωα.